Nếu không có quy tắc​ ứng xử trong nhà trường…

VH- Hôm nay 23.4 là thời hạn cuối để các đơn vị gửi ý kiến đóng góp cho Dự thảo đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học” giai đoạn 2018-2025, do Bộ GD&ĐT soạn thảo với mục tiêu hoàn thành bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học để áp dụng từ năm học 2018-2019. Chưa đến 10 ngày để các Sở GD&ĐT, trường học góp ý, liệu Ban soạn thảo có nhận được những ý kiến chất lượng.

 Một nữ sinh xúc động chia sẻ về lòng biết ơn đối với cha mẹ, thầy cô tại một chương trình

 Theo Bộ GD&ĐT, hiện nay học sinh - sinh viên (HSSV) đang có biểu hiện suy thoái, lệch lạc về phẩm chất, đạo đức, lối sống: thiếu trung thực, trách nhiệm với bản thân, gia đình và nhà trường; vô lễ với cha mẹ, thầy cô giáo và người lớn tuổi; thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác, thấy đúng không dám bảo vệ, thấy sai trái không dám đấu tranh… Khảo sát tháng 12.2017 của Bộ GD&ĐT cho thấy, có 8,6% học sinh và 20,3% sinh viên tự nhận mình là nói tục, chửi bậy.

Đạo đức, lối sống trong một bộ phận giáo viên, HSSV đang suy thoái

Bộ GD&ĐT cho hay, tình trạng bạo lực học đường vẫn diễn ra phức tạp ở các địa phương. Khi chứng kiến một vụ bạo lực, học sinh không can ngăn mà còn đứng ra ghi hình đưa lên mạng, vô tình đã cổ xúy cho hành vi bạo lực. Tình trạng HSSV bỏ học, bỏ nhà sống lang thang, tụ tập thành băng nhóm sử dụng hung khí gây rối trật tự công cộng đang diễn ra ngày càng phức tạp hơn. Theo báo cáo sơ bộ của cơ quan công an 63 tỉnh, thành trên cả nước, từ năm 2010 đến nay có trên 7.700 vụ HSSV tham gia đánh nhau, bị xử lý kỷ luật.

Trong khi đó, vẫn còn một bộ phận cán bộ quản lý, nhà giáo, nhân viên trong các cơ sở giáo dục chưa chuẩn mực trong giao tiếp ứng xử, cá biệt có giáo viên vi phạm đạo đức, lối sống, có những trường hợp bạo hành trẻ, xâm hại học sinh… làm ảnh hưởng đến uy tín ngành giáo dục.

Nội dung chương trình Đạo đức, Giáo dục công dân, giáo dục chính trị hiện nay còn nặng về lý thuyết, chưa chú ý vận dụng kiến thức vào thực tiễn văn hóa ứng xử trong trường học. Phương pháp và hình thức giáo dục chậm đổi mới, thiếu hấp dẫn. Việc tổ chức các hoạt động rèn luyện kỹ năng sống, giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho HSSV chưa phù hợp, ít chú trọng đến những giá trị nhân văn, truyền thống.

Dự thảo đề án đặt ra mục tiêu hoàn thiện nhân cách, lối sống văn hóa, tạo chuyển biến căn bản về ứng xử văn hóa của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, HSSV; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong nhà trường để nâng cao chất lượng GD&ĐT, góp phần xây dựng con người Việt Nam nhân ái, nghĩa tình, trách nhiệm, trung thực và sáng tạo. Mục tiêu cụ thể được đề ra trong dự thảo là: Đến năm 2020, 100% trường học xây dựng và thực hiện bộ quy tắc ứng xử trong trường học theo đúng chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và đặc thù của lĩnh vực GD&ĐT. Đến năm 2020 có 100% cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, HSSV được tuyên truyền, phổ biến, học tập các vấn đề liên quan tới văn hóa ứng xử, môi trường văn hóa gia đình, nhà trường, cộng đồng và liên tục duy trì, phát huy vào các năm sau.

Văn hóa ứng xử trước hết phải uốn nắn

Theo TS Đào Minh Hồng, Trường ĐH KHXHNV (ĐH Quốc gia TP.HCM), có một quy luật tự nhiên là càng lên cao (lớn tuổi), con người càng ý thức kém vì lầm lẫn ý thức cá nhân với ý thức công dân nơi công cộng. Chẳng hạn ở tuổi tiểu học các em rất ngoan và tuân thủ các quy định vì được dạy tốt trong nhà trường, nhưng từ cấp 2, cấp 3 và trở về sau, càng lớn lên thì nhu cầu muốn thể hiện cái tôi càng cao, nhưng đôi khi ý thức ứng xử văn hóa lại kém. Do đó, theo TS Hồng rất cần thiết phải có bộ quy tắc ứng xử trong nhà trường để điều chỉnh hành vi, nếu không người ta sẽ ứng xử rất tùy tiện.

Cô Phan Thụy Mộng Thu, giáo viên Trường THCS Lữ Gia, (Q.11), Nhà giáo trẻ tiêu biểu TP.HCM tâm tư, hiện nay có rất nhiều học sinh quan niệm thầy cô giáo chỉ là người làm công tác đào tạo cho mình, các em đánh mất những nét đẹp, xa rời những chuẩn mực trong ứng xử với thầy cô. “Tôi từng chứng kiến nhiều học sinh ngang nhiên cãi lại giáo viên khi bản thân có lỗi, bị phê bình. Khi làm bài kiểm tra không tốt, bị thầy cô cho điểm kém, học sinh lôi bài kiểm tra ra xé trước mặt thầy cô để tỏ thái độ. Sau lưng thầy cô thì gọi là ông nọ bà kia, thậm chí tệ hại hơn là gọi bằng… nó. Trên các trang mạng xã hội, các em sẵn sàng chia sẻ những dòng trạng thái rất khiếm nhã về những thầy cô đã dạy mình…”, cô Thu chia sẻ.

Theo cô Phan Thụy Mộng Thu, để giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh, trước hết phải giáo dục, uốn nắn những lệch lạc trong thái độ, hành vi ứng xử của học sinh. Học sinh phải nhận thức được rằng văn hóa ứng xử với thầy cô giáo không chỉ thể hiện nét đẹp của văn hóa truyền thống dân tộc, không chỉ là yêu cầu về đạo đức, lối sống đối với mỗi học sinh mà còn thể hiện giá trị bản thân - văn hóa của mình. Để rèn luyện giao tiếp có văn hóa trong môi trường học đường, trước hết, mỗi thầy cô giáo phải là gương mẫu trong lời ăn tiếng nói, hành vi ứng xử của mình. Tại tọa đàm về văn hóa ứng xử của giới trẻ do Ban Tuyên giáo Thành ủy TP phối hợp với Thành đoàn TP.HCM tổ chức mới đây, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thân Thị Thư cho rằng, muốn ứng xử văn hóa phải có sự cộng hưởng giáo dục của nhiều môi trường trong một hành trình dài, như vậy mới hình thành vốn văn hóa vững chắc. Việc xây dựng cầu nối giữa nhà trường - gia đình - thầy cô và học sinh là nhu cầu bức bách, bởi nếu không có tình cảm gắn bó thì thầy cô giáo không tận tâm giảng dạy, học sinh rất khó học hành cho tốt. Những thói hư, những gam màu xấu trong môi trường giáo dục hiện nay rất cần nhanh chóng thay đổi, nếu không sẽ trở thành thói quen xấu lan truyền, viêm nhiễm thô bạo đến thế hệ trẻ. 

 THÙY TRANG